ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΣΙΝΚΙ
(Ελληνική Εθνική Επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα)
& ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ
(Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ομάδας για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων)
Τ.Θ. 51393, 14510 Κηφισιά, Tηλ. 620.01.20; Fax: 807.57.67; E-mail: helsinki@compulink.gr
_____________________________________________________________________
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
1/1/1997
ΘΕΜΑ: ΣΠΑΣΜΩΔΙΚΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΖΑΜΙ ΤΩΝ ΚΙΜΜΕΡΙΩΝ ΞΑΝΘΗΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑΣ
Οι συνεργαζόμενες οργανώσεις Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (Ελληνική Εθνική Επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα) και Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτή-των (Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ομάδας για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων), μελέτησαν προσεκτικά όλα τα στοιχεία για το πρόβλημα που έχει προκύψει με τις εργασίες στο τζαμί των Κιμμερίων Ξάνθης. Κατέληξαν δε στο συμπέρασμα ότι, ανεξάρτητα από τις όποιες πραγματικές προθέσεις, οι σπασμωδικές ενέργειες των διοικητικών υπηρεσιών δίνουν το δικαίωμα να δημιουργηθούν υποψίες ότι το πρόβλημα στην πραγματικότητα δεν είναι οι τυχόν πολεοδομικές παραβάσεις. Αντίθετα δε, ότι επιδιώκεται η ανάκληση (τουλάχιστο μέρους) της αρχικής άδειας προκειμένου να μη διαμορφωθεί το τζαμί όπως το επιθυμεί η Βακουφική Επιτροπή, προφανώς λόγω των αντιδράσεων που προκλήθηκαν από ακραία ελληνικά στοιχεία. Και ότι στην πράξη υπάρχει δυσμενής διακριτική μεταχείριση της μειονότητας.
Από τα στοιχεία που παρατίθενται με λεπτομέρειες, επισημαίνουμε χαρακτηριστικά τρία που δημιουργούν παρόμοιες εντυπώσεις. Τη σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα παραπομπή σε αυτόφωρη δικαστική διαδικασία για ‘αυθαίρετη κατασκευή,’ όταν η Ελλάδα είναι γεμάτη -συνήθως νομιμοποιημένα - αυθαίρετα. Το γεγονός ότι για τις υπερβάσεις στις οικοδομικές εργασίες οι κατηγορούμενοι ενημερώθηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της δίκης και μάλιστα ασαφώς, όπως ακόμα και το δικαστήριο δέχθηκε, αναβάλλοντας γι’ αυτό τη δίκη. Και την εκ των υστέρων επίκληση από το Γ.Γ. της Περιφέρειας πως η άδεια οικοδομής χρειαζόταν προηγούμενη έγκριση του Μητροπολίτη.
Γι’ αυτό, οι οργανώσεις-μας:
· Καλούν τη δικαιοσύνη να αθωώσει τους κατηγορούμενους στη δίκη της 3/1/97.
· Καλούν όλους τους αρμόδιους φορείς, κυρίως δε το Γ. Γ. της Περιφέρειας και το Νομάρχη, να εξασφαλίσουν την άμεση συνέχιση των οικοδομικών εργασιών στο τζαμί, αφού ρυθμίσουν σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους τα προβλήματα που προκύπτουν από τις τυχόν δευτερεύουσες πάντως υπερβάσεις, χωρίς να επηρεαστεί η μορφή που θέλει να δώσει η Βακουφική Επιτροπή και κυρίως το ύψος του μιναρέ: έτσι θα αποδειχθεί η δηλωμένη και σε μας καλή θέληση της πολιτείας και θα διασκεδασθούν οι εντυπώσεις ότι οι ενέργειες της διοίκησης έγιναν μετά από τις ακραίες αντιδράσεις με στόχο την αλλοίωση του χαρακτήρα του τζαμιού.
Ακολουθούν τα γεγονότα όπως διαπιστώθηκαν από τις οργανώσεις-μας, με τις σχετικές παρατηρήσεις-μας.
Στις 11/9/1996, εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Πολεοδομίας Ξάνθης (ΔΠΞ) η με αριθμό 248/96 άδεια για “προσθήκη τεμένους (κατ’ επέκταση ισογείου και μιναρέ).” Ας σημειωθεί ότι η σχετική αίτηση της Βακουφικής Επιτροπής Κιμμερίων (ΒΕΚ) είχε υποβληθεί πριν από ενάμισυ χρόνο (19/4/95) και ότι η άδεια εκδόθηκε δέκα ημέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές.
Ενα μήνα αργότερα, στις 14/10/96, ξεκίνησαν οι σχετικές οικοδομικές εργασίες. Παράλληλα όμως, ξεκίνησε και θόρυβος από μερίδα του τοπικού τύπου και ακραία ελληνικά στοιχεία για την άδεια αυτή και για το ύψος του μιναρέ (18 μέτρα).
Δύο μήνες μετά τη χορήγηση της άδειας, η ΔΠΞ ‘ανακάλυψε’ ότι έπρεπε να είχε υποβληθεί και εδαφοτεχνική μελέτη για το μιναρέ γιατί το τζαμί ήταν κοντά σε χείμαρο. Ζήτησε δε, με το 3095/14-11-96 έγγραφό-της προς τη ΒΕΚ, τη διακοπή ανέγερσης του μιναρέ πέρα από τα 7,5 μέτρα πριν υποβληθεί και εγκριθεί η σχετική μελέτη. Προκύπτει εδώ το πρώτο ερώτημα: οι αρμόδιες υπηρεσίες γιατί δεν ζήτησαν παρόμοιο έγγραφο επί ενάμισυ χρόνο και προχώρησαν στη χορήγηση της άδειας;
Μια εβδομάδα αργότερα, με το 3164/22-11-96 έγγραφό-της, η ΔΠΞ κοινοποίησε στη ΒΕΚ την απόφασή-της για τη διακοπή των οικοδομικών εργασιών “επειδή διεπιστώθη υπέρβαση” και έδωσε προθεσμία 30 ημερών για την προσκόμιση στοιχείων από τη ΒΕΚ με σκοπό την αναθεώρηση της άδειας. Προκύπτει εδώ το δεύτερο ερώτημα: γιατί δεν αναφερόταν ούτε στο έγγραφο αυτό, ούτε σε κανένα άλλο σχετικό ή συνημμένο έγγραφο ποια ή ποιες υπερβάσεις είχαν γίνει; Επιτρέπεται σε τόσο σοβαρό θέμα παρόμοια αναιτιολόγητη απόφαση της διοίκησης;
Την επόμενη ημέρα, με νέο έγγραφο της ΔΠΞ (Δ.Υ./23-11-96), γινόταν μερική ανάκληση της διακοπής εργασιών και επιτρέπονταν κάποιες εργασίες για την εξασφάλιση της “στατικής επάρκειας” του κτιρίου. Τρίτο ερώτημα λοιπόν: η ΔΠΞ γιατί άλλαξε μέσα σε μιαν ημέρα την απόφασή-της; Τόσο επιπόλαια ξέχασε στο πρώτο έγγραφο την ανάγκη να εξασφαλισθεί η στατική επάρκεια του κτιρίου; Και γιατί το έγγραφο δεν υπογράφεται από τον αρμόδιο διευθυντή αλλά από τον πολιτικό προϊστάμενό-του νομάρχη;
Ενα μήνα αργότερα, η αστυνομία διατάχθηκε να σταματήσει τις εργασίες και να συλλάβει, οδηγώντας στο αυτόφωρο, 23 άτομα παρόντα στο εργοτάξιο, στις 23 και 24/12/96 για “αυθαίρετη κατασκευή καθ’ υπέρβαση.” Κατά τη διάρκεια των συλλήψεων, όπως μας ανέφερε ο συνήγορος των κατηγορουμένων, υπήρξε τουλάχιστο μια περίπτωση βιαιοπραγίας των αστυνομικών κατά του Προέδρου της Κοινότητας Κιμμερίων Μπαντάκ Χουσεϊν, που έχει και σχετική ιατρική γνωμάτευση. Κατά την προσαγωγή-τους στο αυτόφωρο, όμως, αποδείχθηκε ότι μόλις τότε -και συγκεκριμένα στις 24/12/96, με την κατάθεση του διευθυντή ΔΠΞ- πληροφορήθηκε η ΒΕΚ ποιες ήταν οι φερόμενες υπερβάσεις και πάλι με μάλλον αόριστο τρόπο. Γι’ αυτό και το δικαστήριο ανέβαλε τις δύο υποθέσεις για τις 3/1/97, προκειμένου να καταθέσουν συγκεκριμένα στοιχεία για τις υπερβάσεις αυτές οι υπάλληλοι της ΔΠΞ που αναφέρθηκε ότι τις διαπίστωσαν. Τέταρτο ερώτημα, λοιπόν: γιατί επιλέχθηκε η αυτόφωρη διαδικασία που ναι μεν προβλέπεται αλλά σχεδόν ποτέ δεν χρησιμοποιείται για αυθαίρετες κατασκευές, από τις οποίες είναι δυστυχώς γεμάτη η Ελλάδα; Δεν είναι δε απαράδεκτο ακόμα και στο δικαστήριο να μην μπορεί η διοίκηση να αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία και με την απαιτούμενη ακρίβεια, ένα μήνα μετά τη φερόμενη διαπίστωσή-τους, τις όποιες υπερβάσεις;
Σε επικοινωνία που είχαμε, ο διευθυντής ΔΠΞ Β. Βερτσώνης μας δήλωσε ότι υπήρχαν υπερβάσεις στην κατασκευή μη προβλεπόμενων υπογείου, ενιαίας σκεπής και παταριού (γυναικωνίτη). Ομως, το υπόγειο αφορά μόνο ένα λεβητοστάσιο, ενώ η σκεπή και ο γυναικωνίτης επιλέχθηκε να είναι ενιαίοι στο τζαμί και όχι να διατηρηθούν οι παλαιότερες κατασκευές με την προσθήκη νέων στα νέα τμήματα. Αν δηλαδή πρόκειται για υπερβάσεις, είναι οριακές και ‘τακτοποιήσιμες’. Σίγουρα δε μέχρι να φθάσει το θέμα στη δικαιοσύνη, η ΒΕΚ καλόπιστα δεν γνώριζε για ποιές παραβιάσεις ήταν υπεύθυνη.
Επίσης σε επικοινωνία που είχαμε, ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Α. Λαγός μας δήλωσε, αντίθετα με τη ΔΠΞ, ότι η αρχική άδεια δεν ήταν νομότυπη, επειδή δεν υπήρχε δική-του έγκριση ούτε σύμφωνη γνώμη του οικείου Μητροπολίτη και του Μουφτή. Οφείλουμε εδώ να υπενθυμίσουμε ότι -όσο παράξενο κι’ αν είναι- η γνώμη του μουφτή δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία. Επίσης, το Συμβούλιο Επικρατείας έχει αποφανθεί (απόφαση 1444/28-1-1991) ότι η γνώμη του Μητροπολίτη δεν είναι υποχρεωτική για τη διοίκηση και, πιο πρόσφατα, σε καταδικαστική για την Ελλάδα απόφασή-του (υπόθεση Μανουσάκη - απόφαση 59/1995/565/651/26-9-1996) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων έκρινε τις σχετικές διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας ως ασυμβίβαστες με το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Πάντως, ο Α. Λαγός μας δήλωσε πως για τις παρατυπίες αυτές έχει διαταχθεί διοικητική εξέταση για τον καταλογισμό ευθυνών. Οι οργανώσεις-μας πιστεύουν πως αν πραγματικά το πρόβλημα ήταν η ολιγωρία της διοίκησης στα προαναφερθέντα θέματα, οι σχετικές εξετάσεις πρέπει να αναζητήσουν και τις πολλαπλές ευθύνες για τις ανεπαρκώς αιτιολογημένες και σπασμωδικές ενέργειες που προαναφέρθηκαν και που εξέθεσαν σοβαρά την πολιτεία.
Τέλος, μας προξενεί εντύπωση πως ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Κ. Μπίκας, ελπίζουμε από κακή πληροφόρηση, δήλωσε (27/12/96) ανακριβώς πως στην αρχική άδεια “δεν είχε συμπεριληφθεί (…) ο μιναρές του τεμένους,” συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία της εντύπωσης πως το πραγματικό πρόβλημα είναι ο μιναρές και το ύψος-του. Επίσης, εκφράζουμε τη λύπη-μας γιατί ο τύπος δεν αναζήτησε τα πραγματικά γεγονότα και περιορίσθηκε σε περίπου πανομοιότυπα ρεπορτάζ που ανέφεραν το θέμα σαν απλή και αναμφισβήτητη υπόθεση αυθαίρετης κατασκευής, και -για μέρος του τύπου- ως μιαν ακόμα ‘πρόκληση της Αγκυρας:’ δεδομένου ότι στο θέμα αυτό η μειονότητα εμφανίζεται σχεδόν ομόφωνα ενοχλημένη από τη στάση της διοίκησης, παρόμοια στάση των ελληνικών ΜΜΕ κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί την προσπάθεια ισότιμης ενσωμάτωσης της μειονότητας στην ελληνική κοινωνία.
GREEK HELSINKI MONITOR
(Greek National Committee of the International Helsinki Federation)
& MINORITY RIGHTS GROUP - GREECE
(Greek Affiliate of Minority Rights Group International)
P.O. Box 51393, GR-14510 Kifisia, Greece
Tel. 30-1-620.01.20; Fax: 30-1-807.57.67; E-mail: helsinki@compulink.gr
_____________________________________________________________________
PRESS RELEASE
1/1/1997
TOPIC: SPASMODIC ADMINISTRATIVE ACTIONS ON THE KIMMERIA, XANTHI MOSQUE CONTRIBUTE TO THE CREATION OF IMPRESSIONS OF DISCRIMINATION AGAINST THE MINORITY
Greek Helsinki Monitor and Minority Right Group - Greece studied carefully all available information on the problem related to the constuction works carried out in the mosque of Kimmeria, Xanthi. They reached the conclusion that, irrespective of the possible real motives, the spasmodic actions of the administrative agencies allow the creation of suspicions that the real problem is not the alleged building violations. On the contrary, it may seem that the aim is to (at least partially) repeal the initial license so that the mosque does not take the form desired by the Wakf Commission, probably as a result of the reaction to such construction by some extremist Greek circles. And that in practice there is unfavorable discriminatory treatment of the minority.
From the available evidence presented in details below, we stress three points that contribute to the creation of such impressions. The rare for Greece use of the in flagrante court procedure for an ‘arbitrary construction,’ when the country is full of -usually legalized- arbitrarily constructed buildings. The fact that for the building license violations the defendants were first informed during the court hearings and in fact without the required precision, something that even the court admitted and as a result postponed the trial. And the argument used ex post facto by the Secretary General of the Region that the building license required the prior approval of the Bishop.
For that reason, our organizations:
· Call upon the Courts to acquit the defendants in the trial of 3/1/1997.
· Call all competent authorities, and especially the Secretary General of the Region and the Prefect, to secure the immediate continuation of the building works in the mosque, after they settle in cooperation with the interested parties the problems resulting from the possible but certainly secondary violations, without affecting the form the Wakf Commission wants to give the mosque and especially the height of the minaret: in such way the goodwill of the state which was stated to us will be confirmed and the impression that the administrative actions resulted from the reaction of extremists aiming at altering the form of the mosque will be dispelled.
Follow the facts as were ascertained by our organizations, with our related comments.
On 11/9/96, the Xanthi Urban Planning Direction (UPD) issued the 248/96 building license for “an annex to a mosque (extension of ground floor and minaret).” It is noteworthy that the related application by the Kimmeria Wakf Commission (KWC) had been submitted one and a half year before (19/4/95) and that the license was issued ten days before the elections.
One month later, on 14/10/96, the related work started. At the same time, though, from some local media and extremist Greek circles, started a reaction against the license and the height of the minaret (18 meters).
Two months after the issuing of the license, UPD ‘discovered’ that a soil technical study should have been submitted for the minaret as the mosque was near a torrent. So, it asked, through the 3095/14/11/96 letter to the KWC, the interruption of the works in the minaret above 7.5 meters before the submission and approval of that study. The first question arises here: why the state agencies had not asked for such a study during the one-and-a-half year they were deliberating on the application and, instead, granted the license?
One week later, with the 3164/22-11/96 letter, UPD informed KWC of its decision to interrupt building works “because of an ascertained violation” and gave a 30-day deadline to KWC to bring additional information so as to revise the license. The second question arises here: why wasn’t mentioned in this document or in any other related or attached document which violation(s) had been ascertained? Isn’t it irresponsible, in such a serious matter, to take a decision without the appropriate explanations?
On the following day, with a new letter (D.Y./23-11/96), UPD partly revoked the interruption of the building works and allowed some works to secure the “static strength” of the building. Third question: why UPD changed its decision within one day? Had it so superficially forgotten when sending the first letter the static strength of the building? Why moreover the second letter is not signed by the competent director, but by his political head, the prefect?
One month later, police was ordered to stop the works, arrest and take to court with the in flagrante procedure 23 persons present in the construction site, on 23 and 24/12/96, for “arbitrary construction with violations.” During the arrests, according to what the defendants’ lawyer told us, there was at least one case of police brutality, against Kimmeria Commune President Badak Husein, who has a related medical certificate. In the court hearings, though, it was proven that only then -specifically on 24/12/96, after the testimony of UPD director- was the KWC informed of the alleged building violations and again in very vague terms. It is for that reason that the court postponed the two cases for 3/1/97, so that concrete evidence be brought to court by the UPD employees who were reported to have ascertained the violations. Fourth question, therefore: why was the in flagrante procedure chosen; it may be within the limits of the law but it has hardly ever been used for arbitrary constructions, of which Greece is unfortunately full? Isn’t it unacceptable that even in court the administration could not beyond any reasonable doubt and with the necessary precision prove that there were violations, one month after they were allegedly ascertained?
In a communication with us, UPD director V. Vertsonis told us that there were violations in the construction of a basement not in the plans, a common roof and a common mezzanine (for the women’s section). But the basement concerns only the central heating facility, while for the roof and the mezzanine it was decided to have one common for the whole mosque rather than keeping the old ones and building new ones in the mosque’s extensions. So, if these are violations, they are marginal and can be ‘settled.’ Certainly, till the matter reached the courts, the KWC in good faith was unaware of the specific violations they were responsible for.
In another communication with us, the Secretary General of the Eastern Macedonia and Thrace Region A. Lagos told us, in disagreement with the UPD, that the initial building license was not conforming to the law, as it lacked his approval as well as the agreements of the area’s Bishop and Mufti. We have to recall here that, however strange it may sound, the Mufti’s approval is not necessary. Besides, the Council of State has decided (decision 1444/28-1/1991) that the Bishop’s opinion is not binding for the administration; more recently, too, in a decision against Greece (case of Manousakis 59/1995/565/651/26-9-1996), the European Court of Human Rights stipulated that the related Greek legislation is incompatible with article 9 of the European Convention of Human Rights. Anyway, A. Lagos told us that he has ordered an internal investigation on the illegalities of the license so that those responsible be held accountable. Our organizations believe that, had the problem been the negligence of the state agencies on these matters, the investigation should seek out responsibilities also for the improperly explained and spasmodic actions mentioned above which seriously compromised the state.
Finally, we are surprised by the statement of the spokesperson of the Greek Foreign Ministry K. Bikas. We hope only because he was inadequately informed, he stated (27/12/96) incorrectly that in the initial building license “the minaret of the mosque was not included;” in such a way he contributed to the creation of the impression that the real problem is the minaret and its height. We also regret the fact the media did not seek out the real facts and limited themselves to more or less similar articles which mentioned the matter as a simple and unquestionable case of arbitrary construction and -for some media- another ‘provocation from Ankara:” given that on that matter, the minority appears nearly unanimously embarrassed from the actions of the administration, such attitude by the media does not help the effort of an equal under the law integration of the minority into Greek society.
UPDATE (8/1/97)
On 3/1/97, in the two trials, the court convicted the Kimmeria imam twice to four-month prison sentences (total eight months) and 17 other minority workers to 35-day sentences each. They were all set free on appeal.
The same day, the Bishop of adjacent Komotini sent a inflammatory public letter to the Prime Minsiter protesting that a 16-meter minaret was to be built in Pelekiti (Rodopi) despite his disagreement based on the fact that the church in the neighboring village Amaxades had only a 12-meter bell-tower; he also called for a protest rally in Amaxades on 8/1/97, which was held without incidents. The impression that the height of the minarets is the problem though was confirmed by this action of the Bishop.
